U okviru programa Kulturnog leta u Prokuplju,u galeriji „Boža Ilić“ otvorena je izložba „Rodonačelnici srpskog teatra“ autora dr Milovana Zdravkovića.
Na izložbi su predstavljeni portreti rodonačelnika srpskog teatra 19.veka, počev od Joakima Vujića, Šlezingera i Davidovića, do Ilije Stanojevića koji je režirao prvi srpski film „Karađorđe“, 1911.godine.
Autor izložbe, dr Milovan Zdravković je podsetio na činjenicu da je teatar u 18. i 19.veku smatran osnovom kulturnog identiteta civilizovanih evropskih naroda, kojima je težio i srpski narod. Srazmerno broju stanovnika, Srbija je u 19.veku imala priličan broj obrazovanih ljudi koji su, verujući u kulturnu i obrazovnu komponentu teatra, ali i njegovu snagu da razvija patriotski i rodoljubili duh, veći deo svog života posvetili ustanovljavanju kontinuiranog pozorišnog života u zemlji, koja je na početku tog veka, tek izlazila iz viševekovne porobljenosti, što se odnosi na deo današnje Srbije južno od Save i Dunava.
Obraćajući se posetiocima u galeriji „Boža Iliž“, dr Zdravković ističe da je toplički kraj mesto gde se susreću istorije od velikog značaja za srpski narod i zbog toga oseća veliku uzbuđenost i odgovornost, podsećajući da se u blizini nalazi neolitsko naselje Pločnik, mesto gde je i počela naša civilizacija.
U želji da se pridruže civilizovanim evropskim narodima, Srbi su imali izuzetno veliku želju da organizuju sopstveni život, a po ugledu i modelu ondašnjih razvijenih evropskih zemalja. Najveći uticaj i uzor srpskim entuzijastima bili su nemački, i austrougarski pozorišni model. Veliki deo srpskog naroda živeo je u Vojvodini koja je tada bila sastavni deo Austrougarske, razvijene i civilizovane evropske države. Srbi su u to vreme smatrali da će aktiviranjem pozorišnog života, osim kulturnog, obrazovnog, razvijati i patriotski i rodoljubivi duh, a samim tim bi jačali nacionalni identitet svog naroda.Tako je pozorišni život vojvođanskih Srba bio osnov za razvoj pozorišne delatnosti ondašnje Srbije i da su se preko Zemuna-Beograd i drugi kulturni centri Srbije upisivali na kulturnu mapu Evrope i postali njen integralni deo.
Rodonačelnici srpskog teatra uspeli su da za kratko vreme promene odnos naroda prema pozorištu i uspostave teatar koji je ličio na one u Evropi. To se posebno odnosi na Joakima Vujića, koji je u Kragujevcu formirao prvi srpski teatar i za koga se može reći da se kao takav upisao u istoriju Srba, uz nesporne autore poput Jovana Sterije Popovića, Laze Kostića, Koste Trifkovića, Toše Jovanovića, Jovana Jovanovića Zmaja, Janka Veselinovića. Ali, dr Milovan Zdravković nas je ovom izložbom upoznao i sa mnogo manje poznatim ali ne i manje vrednim umetnicima, poput Atanasija Nikolića, osnivača i upravnika prvog pozorišta u Beogradu, Teatra na Đumruku, koji je u kratkom razdoblju od amaterskog razvio profesionalni repertoarski teatar, kao i Josipa Šlezingera, začetnika žanra komada sa pevanjem u srpskom teatru. Ništa manje značajan je i Žarko Savić, operski pevač i osnivač prve privatne opere, kao i Ljubica Kolarević, prva srpska teatarska primadona.
Kao konačan zaključak, treba istaći da je pozorišni život Srba u 19.veku bio vrlo aktivan sudeonik društvenog života. Svojom delatnošću je opravdao svoje postojanje i ispunio sve ciljeve koji su bili postavljeni u misiji ove važne društvene delatnosti.
Posetioci izližbe imali su priliku da uživaju u dramskom prikazu „Kako se jedan glumac proveo u raju“ koji je kazivao Srđan Živković, kao i u Šubertovoj kompoziciji „Ave Marija“ u izvođenju solistkinje Marije Simić.
