U Narodnoj biblioteci „Rade Drainac“,u okviru programa obeležavanja gradske slave Sveti Prokopije,održano je predavanje na temu „Hrišćanski mučenici u Rimskom carstvu“. Predavači su bili otac Lazar Barać i arheolog i muzejski savetnik u penziji Miroslava Jocić.
– Veoma je važno da znamo zašto grad Prokuplje slavi Svetog Prokopija,jer malo je mesta u našoj zemlji koja su nazvana po svecima. Pored Prokuplja tu su i Sremska Mitrovica po Sv. Dimitriju,Aranđelovac po Sv. Arhangelu i Arilje po Sv. Ahiliju. Sveti Prokopije je rođen u Jerusalimu u rimskoj veri,ideopoklonički vaspitavan,ali nije bio revnostan. Njegovo svetobožačko ime je Neanije. Bio je primer vojnicima,jer nije hteo da se odrekne Hrista. Iz tih razloga je mučen i pretrpeo je mnogo muka,istakao je otac Lazar Barać,naglasivši da pravoslavna vera ima mnogo mučenika koji su nosili Boga u srcu.
„Ne živim više ja,nego Hristos živi u meni!“,ovako je prema rečima Baraća govorio Prokopije i svojim životom dokazao da je Hristov vojnik,pokazavši na taj način koliku ljubav i veru je u sebi nosio za njega.
– Prokupačka crkva čuva i mošti Sv. Đorđa,koje su,zahvaljujući dobrim i pobožnim ljudima,dospele u našu crkvu. U žitiju stoji da je on postradao 303. godine,da je težio Bogu,prosvetlio ga i bio razapet na točku,obrazložio je otac Barać i dodao da su mošti Svetog Prokopija starosrpske i slovenske i da imaju moć,snagu i silu.
Prema njegovim rečima,uoči praznika Svetog Prokopija čitava Toplica je dolazila na bdenje. Mošti ovog sveca donete su iz niške episkopske crkve tri godine ispred Kosovske bitke,ali i dan danas je ostala tajna kako su ove svete mošti dospele do grada Niša.
Otac Lazar Barać je ovom prilikom rekao i to da bi Prokuplje na svojoj teritoriji trebalo da ima i crkvu Sv. Đorđa,jer je još 1934. godine Patrijaršijski odbor odobrio njeno zidanje.
Arheolog i muzejski savetnik Miroslava Jocić je na ovu temu govorila iz ugla svoje struke. Ona je govorila o počecima hrišćanstva na području ogromnog Rimskog carstva
– Značajnu ulogu u prenošenju blage vesti – evangeliona imali su rimski vojnici. U prva tri veka nove ere rimski vladari su progonili hrišćane. Car Neron je podmetnuo požar za koji je optužio Hrišćane,a car Dioklecijan je doneo čak četiri edikta protiv hrišćana. Njegov savladar Galerije,takođe progonitelj,pred smrt je doneo edikt o toleranciji vera,kojim je prekinut dotadašnji progon hrišćana i hrišćanstvo se izjednačilo sa ostalim religijama Carstva,naglasila je Jocićeva.
Tek po izdavanju Milanskog edikta 313. godine otpočelo se i sa zidanjem prvih hrišćanskih crkava. Ranohrišćanske bazilike su uglavnom građene na mestu antičkih hramova,sa jedne strane zbog pogodnosti koje je pružalo poznato kultno mesto,a sa druge zbog nastojanja da se potisne stari paganski kult.
I Crkva Sv. Prokopija sazidana je na moštima mučenika i prislonjena na grobnicu.
